En Yaygın Titreşim ve Sarsıntı Nedenleri
- Balans bozukluğu / eğri jant: 90–120 km/s aralığında direksiyon ve kabinde titreşim.
- Lastik sorunları: Düzensiz diş aşınması, yumru (balon), diş kırılması veya yanlış hava basıncı.
- Rot ayarı bozukluğu: Direksiyon düz değil, çekme ve düzensiz aşınma eşlik eder.
- Amortisör ve yay zayıflığı: Kasis sonrası zıplama, frenlemede burun dalması, yol tutuşta kayıp.
- Salıncak, rot başı, Z-rot ve burçlar: Bozuk yolda “takırtı”, fren-gazda boşluk hissi.
- Tekerlek rulmanı (porya): Hızla artan uğultu ve yana yatışta ses şiddetlenir.
- Fren diski atması: Frenlemede pedalda ve direksiyonda ritmik titreme.
- Aks mafsalı / iç dış körük ve şaft: Gaz verince veya yük altında belirgin titreşim, dönüşte “tıkırtı”.
- Motor-şanzıman takozları: Rölantide kabin titreşimi, kalkışta-kapamada sarsıntı.
- Şasi hasarı / geometrisi bozulmuş araç: Düzelmeyen çekme, düzensiz aşınma ve sürekli titreşim.
Belirtiye Göre Hızlı Teşhis
- Yalnızca yüksek hızda titreşim: Balans, jant eğriliği veya diş düzensizliği.
- Fren yapınca titreme: Disk atması, kaliper pimi sıkışması.
- Kasis/bozuk yolda vuruntu: Z-rot, salıncak burcu, amortisör üst takozu.
- Gaz verince artan sarsıntı: Aks mafsalı, şaft orta yatak, motor-şanzıman takozu.
- Düşük hızda “uğultu”: Rulman veya diş deseni kaynaklı lastik gürültüsü.
Hız Aralığına Göre Titreşim Kaynakları
- 0–40 km/s: Takoz, aks, aşırı eğri jant, ciddi lastik hasarı.
- 40–90 km/s: Rulman, rot-balans, burçlar ve süspansiyon boşlukları.
- 90 km/s ve üzeri: Balans, jant eğriliği, aerodinamik dengesizlikler.
Yolda Kısa Vadeli Çözümler (Geçici)
- Lastik hava basınçlarını eşitleyin (şoför kapısı içindeki etikete bakın).
- Jant ve lastikte gözle hasar (yumru, kesik) kontrolü yapın.
- Bijonların gevşek olup olmadığını kontrol edin (uygun anahtar varsa).
- Şiddetli titreşimde hızı düşürüp emniyetli bir alanda durun.
Önemli güvenlik uyarısı:
Direksiyon kontrolden düşecek kadar titreşim, frenlemede şiddetli titreme veya lastikte balon/yarık tespit ederseniz devam etmeyin. Güvenli bir noktada aracı durdurup çekici çağırın.
Kalıcı Çözüm İçin Serviste Yapılacaklar
- Rot-balans ayarı ve jant düzeltme (gerekirse jant tamiri/değişimi).
- Lastik rotasyonu, diş ölçümü ve rotasyon yönü kontrolü.
- Amortisör testi ve burç/rot başı/Z-rot boşluk kontrolü.
- Rulman boşluk ve ses ölçümü; gerekirse değişim.
- Fren diski kalınlık ve atma kontrolü; taşlama/değişim.
- Aks mafsalı ve körük kontrolü; gres sızıntısı varsa onarım.
- Motor-şanzıman takozu çatlak/çökme kontrolü.
- Şasi geometrisi ve kule-kule mesafesi ölçümü (kaza sonrası şart).
Ne Zaman Çekici Çağrılmalı?
- Yüksek hızda şiddetli titreşimle araç kontrolü zorlaşıyorsa,
- Lastikte balon, yarık veya jantta ciddi eğrilik görüyorsanız,
- Frenlemede direksiyon aşırı sallanıp durma mesafesi uzuyorsa,
- Aks-körük yırtığıyla birlikte metalik ses ve sarsıntı başladıysa.